Ποιος ζωντανός οργανισμός έχει τα περισσότερα γονίδια;

Ίσως μερικοί άνθρωποι αισθανθούν προσβεβλημένοι, αλλά η αλήθεια είναι πικρή. Ένας μικροσκοπικός και ασήμαντος ψύλλος του γλυκού νερού, που μπορεί και αναπαράγεται χωρίς να κάνει σεξ, έχει περισσότερα γονίδια από κάθε άλλο πλάσμα, του ανθρώπου συμπεριλαμβανομένου. Οι επιστήμονες «διάβασαν» για πρώτη φορά το γονιδίωμά του και βρήκαν ότι περιλαμβάνει σχεδόν 31.000 γονίδια έναντι περίπου 23.000 - 25.000 του ανθρώπου.

Η διεθνής ερευνητική ομάδα, η οποία περιλάμβανε περισσότερους από 450 επιστήμονες, που εργάστηκαν επί μια δεκαετία, παρουσίασε τη σχετική μελέτη στο περιοδικό “Science”, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και το “Nature”. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο γενετικός «χάρτης» μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν πολύτιμο «εργαλείο» για την περιβαλλοντική έρευνα, όσον αφορά την ποιότητα των νερών και την μόλυνση των υδάτων από χημικά.

To μονόφθαλμο ημιδιαφανές πλάσμα, με την επιστημονική ονομασία Daphnia pulex (από τη νύμφη Δάφνη της ελληνικής μυθολογίας), ζει συνήθως κυρίως σε λίμνες σε όλο τον κόσμο, τρέφεται με άλγες και το ίδιο αποτελεί εκλεκτή τροφή για τα ψάρια. Στην πραγματικότητα δεν είναι ψύλλος, αλλά καρκινοειδές, που μοιάζει όμως πολύ με τον γνωστό αιμοβόρο ψύλλο της ξηράς και για αυτό ονομάστηκε ανάλογα. Έχει την εντυπωσιακή ικανότητα να αναπαράγεται εναλλακτικά με σεξουαλικό ή ασεξουαλικό τρόπο και, όταν κάνει το δεύτερο, τότε επιλέγει αν όλοι οι απόγονοί του θα είναι αρσενικού ή θηλυκού φύλου.

Πάντως, αν και έχει τα περισσότερα γονίδια από κάθε άλλο ζώο του οποίου έχει μέχρι τώρα διαβαστεί το DNA, δεν σημαίνει ότι όλα τα γονίδιά του είναι μοναδικά. Όπως εξήγησε ο συντονιστής της έρευνας Τζον Κόλμπουρν του Κέντρου Γενωμικής και Βιοπληροφορικής του πανεπιστημίου της Ιντιάνα στις ΗΠΑ, ο ψύλλος του νερού πολλαπλασιάζει τα γονίδιά του, δημιουργώντας αντίγραφα με ταχύτερο ρυθμό από ό, τι άλλα είδη.

Αρκετά πάντως από τα γονίδια του συγκεκριμένου πλάσματος (άνω του ενός τρίτου) δεν έχουν παρατηρηθεί ποτέ μέχρι τώρα σε άλλο ζώο, ενώ ένα μεγάλο τμήμα του DNA του είναι κοινό με το ανθρώπινο, σε μεγαλύτερο ποσοστό από οποιοδήποτε άλλο έντομο ή καρκινοειδές.

Η ανάγνωση του γονιδιώματος θα βοηθήσει τους επιστήμονες να μελετήσουν την γενετική επίδραση της μόλυνσης στα πλάσματα του νερού, αλλά και έμμεσα στους ανθρώπους, καθώς πολλά από τα άγνωστα στην επιστήμη γονίδια του ψύλλου εκτιμάται ότι αποτελούν «απάντηση» όχι μόνο σε βακτήρια, αλλά και στις προκλήσεις του μολυσμένου περιβάλλοντός του, καθώς θεωρείται από τους βιολόγους πολύ ευαίσθητος στα τοξικά χημικά. Οι επιστήμονες θα ασχοληθούν πλέον εξονυχιστικά για να συσχετίσουν τις γενετικές αλλαγές στο DNA της Daphnia pulex με την επίδραση συγκεκριμένων χημικών ουσιών στο νερό.

Θυμηθείτε πάντως ότι την επόμενη φορά που τυχόν κάνετε μπάνιο σε κάποια λίμνη, μπορείτε να καταπιείτε, χωρίς να το καταλάβετε, εκατοντάδες Daphnia pulex - κι έτσι θα αυξήσετε σημαντικά τον αριθμό των γονιδίων σας, έστω και πρόσκαιρα.