Πέμπτη 17 Φεβρουαρίου 2011

Αυτό το πράγμα που λέγεται κοινωνία

του Δημήτρη Χασάπη

Η κυβερνητική επίθεση στους πολίτες που αρνούνται να δεχτούν τις υπέρογκες αυξήσεις των εισιτηρίων των αστικών συγκοινωνιών και τα ληστρικά διόδια των αυτοκινητοδρόμων εξελίσσεται σύμφωνα με το γνωστό μας σχέδιο. Αρχικά συκοφαντούνται οι ραγδαία πολλαπλασιαζόμενες αντιδράσεις και απαξιώνονται οι πολίτες ως «τζαμπατζήδες». Στη συνέχεια αποδίδονται στους διαμαρτυρόμενους πολίτες διαθέσεις «ανομίας» και γίνεται επίκληση του νόμου και της τάξης. Αμέσως μετά, αποδίδεται πολιτική ταυτότητα στις κινήσεις των πολιτών με επίθεση στον ΣΥΡΙΖΑ για την υποκίνησή τους και τελικά, αφού όλα αυτά δεν έχουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα, νομοθετείται η ποινικοποίηση της διαμαρτυρίας τους. Στον πολιτικό λόγο των κυβερνητικών παραγόντων, στα επιχειρήματα των εκπροσώπων των επιχειρηματικών συμφερόντων και στις κορώνες των ραδιοτηλεοπτικών αστέρων, που παρακολουθούμε όλες αυτές τις μέρες, είναι φανερός ο φόβος τους για την κοινωνία και τις κινηματικές αντιδράσεις της. Γιατί στις αντιδράσεις αυτές διακυβεύονται δύο προαπαιτούμενα για την αποτελεσματικότητα του νέο-φιλελεύθερου πολιτικού τους σχεδίου. Πρώτον, η αποδόμηση κάθε μορφής κοινωνικού ιστού παράλληλα με την απαξίωση κάθε τύπου κοινωνικής δράσης και δεύτερον, η κατασκευή κοινωνικών αδιεξόδων, οικονομικών μονόδρομων και αναγκαστικών πολιτικών επιλογών.

Η κυρία Θάτσερ είχε εκφράσει με τον δικό της τρόπο αυτό το πρόταγμα του νέο-φιλελευθερισμού δηλώνοντας, σε μια συνέντευξή της το 1987, το περίφημο: «αυτό το πράγμα που λέγεται κοινωνία δεν υπάρχει», και διευκρινίζοντας ότι στην πολιτική της οπτική υπάρχει μόνον ένα πλήθος ατόμων και η συνάθροιση των συμφερόντων τους ή, μ’ άλλα λόγια, υπάρχουν μόνο δρώντα υποκείμενα στο πεδίο της αγοράς και όχι κοινωνικά όντα ή ενεργοί πολίτες. Η μετατροπή της κοινωνίας σε άθροισμα ατόμων, τα οποία διαβιούν σε καθεστώς διαρκούς ανταγωνισμού υπό το δόγμα «ο σώζων εαυτόν σωθήτο», επιτεύχθηκε στην Αγγλία της Θάτσερ εδώ και είκοσι χρόνια και επιδιώκεται να επιτευχθεί στην Ελλάδα του Παπανδρέου εδώ και δύο χρόνια, μέσα από πολιτικές μείωσης των εισοδημάτων των μισθωτών, στέρησης κοινωνικών πόρων από τους αδύναμους, καταστροφής των δομών συλλογικής προστασίας, αποδυνάμωσης της συλλογικής δράσης, υπονόμευσης της κοινωνικής αλληλεγγύης, αδρανοποίησης των αντιδράσεων απέναντι στις άνευ όρων και ορίων «νομιμότητες» και άλλα παρόμοια γνωστά. Μόνον που ο Παπανδρέου στη Βουλή, ο Ρέππας στις εφημερίδες, οι εργολάβοι στη συνέντευξή τους και τα τηλεοπτικά κανάλια τους, αιφνιδιασμένοι από τις κινήσεις αντίδρασης των πολιτών στην καταλήστευσή τους από τα επιχειρηματικά συμφέροντα που συγκυβερνούν, διαπίστωσαν έντρομοι ότι «αυτό το πράγμα που λέγεται κοινωνία υπάρχει».

Αυτό το πράγμα που λέγεται κοινωνία υπάρχει και δρα σε μια συλλογική λογική καταγγέλλοντας τις ληστρικές επιδιώξεις μιας πολιτικά ανεξέλεγκτης αγοράς. Υπάρχει στις συλλογικότητες των πολιτών που αντιστέκονται στην πολιτική επιχείρηση μετατροπής κάθε κοινωνικού σε ιδιωτικό, που διεκδικούν το κοινωνικά δίκαιο απέναντι στο τυπικά νόμιμο. Η άρνηση των πολιτών να πληρώσουν από το λεηλατημένο εισόδημα τους τα υπέρογκα διόδια και τα πανάκριβα εισιτήρια των αστικών συγκοινωνιών, με τα οποία διασφαλίζονται τα κέρδη των επιχειρήσεων και η σπατάλη των κυβερνητικών αξιωματούχων, δεν προβάλλει μια ατομική ιδιοτέλεια, αλλά διεκδικεί μια απόφαση ανατροπής πολιτικών επιλογών. Ως κίνηση ανυπακοής των πολιτών αποτελεί μια από τις ιστορικά κατοχυρωμένες μορφές δημόσιας πολιτικής διαβούλευσης και, παρά τον φαινομενικά παραβατικό χαρακτήρα της, υπερασπίζεται το αντικείμενο της διαμαρτυρίας της: τους δημόσιους δρόμους και τις δημόσιες αστικές συγκοινωνίες. Κατά τον Χάμπερμας, μάλιστα, αποτελεί αναγκαίο δομικό στοιχείο του πολιτικού πολιτισμού κάθε συνταγματικής δημοκρατίας, αφού κατά περίπτωση υποδεικνύει «την έλλειψη νομιμότητας ενός νόμου».


- Ο Δ. Χασάπης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

5 σχόλια:

  1. Τότε, πώς πήγε η Θάτσερ την Αγγλία 100 χρόνια μπροστά και όλοι την ευχαριστούν σήμερα για το υψηλό βιωτικό επίπεδο που απολαμβάνουν ;
    Τι ακριβώς διδάσκετε στο Πανεπιστήμιο ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλημέρα.
    Και η Ελλάδα πριν 3 χρόνια είχε υψηλό βιωτικό επίπεδο με εξωτερικό χρέος μόλις το 163% του ΑΕΠ, ενώ η Αγγλία το απολαμβάνει με μόλις 431% του δικού της, αν τώρα δείτε ποιό είναι το ΑΕΠ της θα βγάλετε τα συμπεράσματά σας.
    Και δεν πρέπει να σας διαφεύγει το γεγονός πως διαθέτει το δικό της νόμισμα.

    Τώρα, το πως βγάλατε το συμπέρασμα ότι η Θάτσερ πήγε 100 χρόνια μπροστά την Αγγλία θα ήθελα να μας το αναλύσετε.
    Καθώς και ποιοί την ευχαριστούν καθώς μια δημοσκόπηση που διάβασα, αναφέρει μια διχασμένη άποψη των Άγγλων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. O Δημήτρης Χασάπης είναι καθηγητής μαθηματικής επκπαίδευσης στο πανεπιστήμιο.
    Καλημέρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το αστείο των θατσερικών κυβερνήσεων ήταν πως για να δείξουν πως το μοντέλο της οικονομικής πολιτικής πάει καλά άλλαξαν τον ορισμό της ανεργίας περίπου 25 φορές ώστε να τους βγαίνουν οι αριθμοί στα στατιστικά.
    Will Hutton, The State we're in (Jonathan Cape, 1995), σελ. 35.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. "Και να μην ισχυρισθεί βέβαια κάποιος πως στις χώρες αυτές(δηλ.Αγγλία-Ιρλανδία) η οικονομία βρίσκεται πιο μπροστά και είναι φυσικό να είναι πλουσιότερες και οι λαοί τους να έχουν καλύτερες απολαβές. Διότι είναι πλουσιότερες και βρίσκονται μπροστά διότι ακριβώς ακολουθούν για χρόνια επίμονα πολιτικές συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα κι απελευθέρωσης των αγορών. Η δε Ιρλανδία ιδιαίτερα ξεκίνησε πριν από λίγα μόλις χρόνια πολύ χαμηλότερα από εμάς σε όλους σχεδόν τους οικονομικούς δείκτες. Και μας ξεπέρασε αποτελώντας τώρα πιά μια από τις πιο πετυχημένες περιπτώσεις αναπτυσσόμενης οικονομίας στην ΕΕ."

    Διαπίστωση του Ανδριανόπουλου το 2007.Που είσαι κρυμμένος τώρα Αντρίκο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή