Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 2011

Με στολίδια πλεγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές υποδέχονται τον Μάρτη τα Βαλκάνια

Μπορεί ο καιρός να εξακολουθεί να δείχνει τα δόντια του, στο σύνολο σχεδόν των χωρών της Βαλκανικής, αλλά οι νοικοκυρές στα σπίτια προετοιμάζονται εντατικά για τον ερχομό της άνοιξης, συλλέγοντας άσπρες και κόκκινες κλωστές για να φτιάξουν το "μάρτη", το ασπροκόκκινο βραχιολάκι, που φορούν στο χέρι μικροί, αλλά και μεγάλοι, για να μην μαυρίσουν.

Ο «Μάρτης» ή «Μαρτιά» είναι ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

Από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη» ή «Μαρτιά». Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο «Μάρτης» προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν. Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι.

Σε μερικές περιοχές ο Μάρτης φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του. Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.


Οι Βούλγαροι αποκαλούν "μαρτενίτσα" (Μάρτη) τα στολίδια από άσπρη και κόκκινη κλωστή που κατασκευάζουν, τηρώντας παραδόσεις και έθιμα αιώνων.

Την πρώτη ημέρα του Μάρτη, οι Βούλγαροι φορούν στο πέτο τους στολίδια φτιαγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές και, μάλιστα, σε ορισμένες περιοχές της χώρας, τοποθετούν έξω από τα σπίτια τους ένα κομμάτι κόκκινου υφάσματος για να μην τους "κάψει η γιαγιά Μάρτα" (στη βουλγαρική γλώσσα Baba Marta), η θηλυκή προσωποποίηση του μήνα Μάρτη. Το ασπροκόκκινο στολίδι της 1ης του Μάρτη φέρει στα ρουμανικά την ονομασία Μαρτισόρ (Martisor).
Η κόκκινη κλωστή του συμβολίζει την αγάπη για το κάθε τι ωραίο και η άσπρη την αγνότητα του φυτού χιονόφιλος, που ανθίζει τον Μάρτιο.

Αλλο έθιμο στη Ρουμανία που συνδέεται με την 1η του Μάρτη είναι το καθάρισμα του σπιτιού και το άναμμα της φωτιάς, στην οποία καίνε οι νοικοκυρές τα σκουπίδια που μαζεύουν. 

Το έθιμο του "Μάρτη" γιορτάζεται επίσης στην ΠΓΔΜ (Μartinka:Μάρτινκα) και στην Αλβανία (Verore:Βερόρε) και συμβολίζει τον ερχομό της άνοιξης. 
Όπως και στην Ελλάδα, την 1η Μαρτίου, οι κάτοικοι των δύο γειτονικών αυτών χωρών φορούν βραχιόλια από κόκκινη και άσπρη κλωστή για να μην τους "πιάσει" ο ήλιος, τα οποία και βγάζουν στα τέλη του μήνα ή όταν δουν το πρώτο χελιδόνι.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου