Amihanados

Έκανα επτά με δέκα ένα τρίωρο στο Σύνταγμα και θέλω να σου σημειώσω τα ακόλουθα: Ίσως μετά από τόσες δεκαετίες αιτημάτων η σιωπή που κυριάρχησε να είναι η πιο αυθεντικά πολιτική στάση. Δεν εννοώ ότι είναι καλό πράγμα η σιωπή. Εννοώ ότι τη δεδομένη χρονική στιγμή εκφράζει με τον αυθεντικότερο δυνατό τρόπο την αμηχανία που πλανάται στους περισσότερους από εμάς. Δηλαδή μπορεί η Δαμανάκη να βγαίνει να μιλάει για την επιστροφή στη δραχμή, εκείνο που αξίζει όμως να νοσταλγήσει πρωταρχικά κανείς δεν είναι η Μαρία της δραχμής, δεν είναι η Μαρία του 1973, αλλά το γεγονός ότι το 1973 η Μαρία δεν υπήρχε περίπτωση να είναι αμήχανη: ή θα ήταν κατά της χούντας ή υπέρ της. Εκείνο δηλαδή που αξίζει να νοσταλγήσει πρωταρχικά κανείς ήταν η λάμψη της εναλλακτικής στη χούντα: η λάμψη της δημοκρατίας.


Και συγγνώμη που θα χρησιμοποιήσω μια λέξη της μόδας, αλλά η δημοκρατία μέχρι και πέρσι ήταν μια «αφήγηση» πλήρης και αυτάρκης. Είχε τα προβλήματά της, είχε τις δυσλειτουργίες της, πάντως ό,τι την αφορούσε ήταν δικό της θέμα και επιδεχόταν διόρθωση. Αλλά από πέρσι και μετά η δημοκρατία δεν έχασε απλώς τη λάμψη της, έχασε κάτι πολύ σημαντικότερο, έχασε την πληρότητα και την αυτάρκεια της αφήγησής της. Επαναλαμβάνομαι για πολλοστή φορά, το ξέρω, αλλά αυτό είναι για μένα η καρδιά του προβλήματος, άρα και η καρδιά της αμηχανίας: ξαφνικά μάθαμε πως η δημοκρατία είναι εκτός θέματος, ξαφνικά μάθαμε πως από τη στιγμή που ένα κράτος βγαίνει εκτός αγορών παύει να έχει σημασία η γνώμη του λαού για το ποιά πολιτική πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνησή του. Η σύμβαση δανείου παύει να έχει ως μοναδικό αντάλλαγμα τον τόκο, παύει να είναι μια οικονομική σύμβαση και μετατρέπεται σε πολιτειακή σύμβαση, όπου ο δανειστής σου είναι και ο κατ΄ουσίαν νομοθέτης σου.

Επιλογές βέβαια πάντα υπάρχουν. Υπάρχει η επιλογή εξόδου από το ευρώ, υπάρχουν οι έσχατες και απελπισμένες λύσεις. Αλλά δημοκρατία σήμαινε κάτι διαφορετικό από τη δυνατότητα καταφυγής σε έσχατες και απελπισμένες λύσεις. Σε έσχατες και απελπισμένες λύσεις μπορείς να καταφύγεις σε κάθε καθεστώς, ακόμη και στη δικτατορία.

Αν λοιπόν η αμηχανία οφείλεται στην αιφνιδιαστική αλλαγή αφήγησης, κατά τη γνώμη μου η άρση της σιωπής προϋποθέτει την κατανόηση πως η αλλαγή αυτή δεν αφορά μόνο την ελληνική δημοκρατία. Είναι συνολικά η δημοκρατία που επιχειρείται να βγει στην άκρη, στο όνομα της εξυπηρέτησης των δημοσιονομικών χρεών. Είναι συνολικά η δημοκρατία που θυσιάζεται μαζί με το βιοτικό επίπεδο των λαών, προκειμένου να μη κλυδωνιστεί το διεθνές τραπεζικό σύστημα. Και όσο προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε ένα διεθνές πρόβλημα σκεπτόμενοι ελληνικά, τόσο η αμηχανία μας θα μεγαλώνει. Και μαζί της κι η σιωπή.

Το θέμα δεν είναι η Πλατεία Συντάγματος, το θέμα δεν είναι η Πουέρτα ντελ Σολ, το θέμα είναι όλες οι πλατείες μαζί, το θέμα είναι να λυθεί η αμηχανία κι η σιωπή στα ελληνικά, τα ισπανικά, τα ιταλικά, τα πορτογαλέζικα, τα ιρλανδέζικα, τα γαλλικά, τα γερμανικά, σε όλες τις ευρωπαϊκές τουλάχιστον γλώσσες.



old boy