Σε βλέπω και με βλέπω

(Ιανουάριος του 1996, αμέσως μετά την εκλογή του Κ. Σημίτη από την κοινοβουλευτική ομάδα στη θέση του πρωθυπουργού)




Διαβάζω άρθρο του Κώστα Σημίτη για το Νίκο Θέμελη (που απ' ό,τι καταλαβαίνω το διάβασε και ως επικήδειο) και πριν ξεχωρίσω λίγες φράσεις, ξεχωρίζω κατ' εξοχήν το έντονο «παρών» που έδωσε ο πρώην Πρωθυπουργός, σε αντιδιαστολή με το έντονο «απών» που δήλωσε, όταν ήρθαν τα τελευταία χρόνια στο φως τα χειροπιαστά στοιχεία για τον Μαντέλη και τον Τσουκάτο. Ο επικήδειός του έχει σε μεγάλο βαθμό πολιτικό χαρακτήρα, αλλά ακόμη και αν δεν είχε, ακόμη και αν επέλεγε να μιλήσει μόνο για την φιλική διάσταση της σχέσης του με τον μακαρίτη, και πάλι ο συμβολισμός θα αρκούσε: από τα πρώην πολιτικά μου πρωτοπαλίκαρα αυτόν επιλέγω να αναγνωρίσω και μέσα από αυτόν επιλέγω να καθρεφτιστώ.

Όταν λοιπόν λέει πως «Ο Νίκος ήταν ο εκσυγχρονισμός σε μαχητική έκδοση» ή πως «Τα βιβλία του χαρακτηρίστηκαν δικαιολογημένα ως μανιφέστα εκσυγχρονισμού», το θέμα δεν είναι αν πρόκειται για βάσιμες αποφάνσεις. Το θέμα είναι πως επιλέγοντας να κοιταχτεί μόνο μέσα από την εικόνα του συγκεκριμένου ανθρώπου και βγάζοντας από τον καθρέφτη τους υπόλοιπους, μακιγιάρει το παρελθόν, την πραγματικότητα, την αλήθεια. Η αλήθεια δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει δίπλα στην μαχητική και τις λοιπές εκδόσεις του εκσυγχρονισμού, τις εκδόσεις Μαντέλη, Τσουκάτου και Πανταγιά. Η αλήθεια δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει εκτός από τα λογοτεχνικά βιβλία του Θέμελη και τα διπλά βιβλία του ΠΑΣΟΚ με το μαύρο χρήμα της Ζίμενς. Και αυτά μπορεί πράγματι να μην έχουν καμία θέση σε έναν επικήδειο, αλλά αυτό ακριβώς λέω, ότι όπως εδώ ο Σημίτης εμφανίζεται και αποδίδει τιμές, έτσι θα έπρεπε και στις άλλες περιπτώσεις να εμφανιστεί και να αποδώσει ατιμίες, που ακόμη και εκεί που δεν τον αφορούν προσωπικά, τον αφορούν πολιτικά. Ο αυτοέπαινος που περισσεύει στον επικήδειο, θα κόλλαγε πολύ καλύτερα αν είχε προηγηθεί εξίσου μη φειδωλή αυτοκριτική.

Το πιθανότερο πάντως είναι ότι δεν είναι μόνο οι πολιτικοί που προτιμούν να αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους αποκλειστικά στα κομμάτια του παρελθόντος που τους εξυπηρετούν. Όλοι μας λίγο πολύ αυτό κάνουμε, θολώνοντας στα ίδια μας τα μάτια τα είδωλα όλων εκείνων των κομματιών που δεν μας τιμούν. Η αυτοεικόνα μας επιλέγει την κολακευτικότερη για την ίδια βερσιόν, επιμένοντας να υπερτονίζει στα δικά μας παρελθοντικά κάδρα τον κάθε δικό μας Θέμελη και να απωθεί τον κάθε δικό μας Μαντέλη. Όπου Θέμελης και Μαντέλης μπορεί να είναι άνθρωποι, συμπεριφορές, τα πάντα όλα.



Old Boy