Ώρα μηδέν για το Δίστομο

Σήμερα το πρωί, στις 11 ώρα Ελλάδας, θα ανακοινωθεί η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης
σχετικά με την υπόθεση που αφορά την προσφυγή της Γερμανίας εναντίον της Ιταλίας, με την οποία ζητεί να αναγνωριστεί το προνόμιο της ετεροδικίας σε δίκες που αφορούν αποζημιώσεις σε θύματα των ναζιστικών θηριωδιών στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.


Η υπόθεση σχετίζεται με την υπόθεση των θυμάτων στο Δίστομο και αναμένεται με ενδιαφέρον από ελληνικής πλευράς καθώς η απόφαση θα αποφαίνεται για το κατά πόσο τα εγκλήματα πολέμου διέπονται από τους κανόνες συμβάσεως της Χάγης, όπως επισημαίνει ο γραμματέας της Πανελλήνιας Ενωσης Θυμάτων Γερμανικής Κατοχής, δικηγόρος Μιλτιάδης Σφουντούρης, που δήλωσε πως για τη χώρα «ικανοποιητικό θα είναι αν ανακοινωθεί πως κατά περίπτωση κάμπτεται η ετεροδικία των κρατών, που είναι κάτι ενδιάμεσο».

Ο δικαστικός αγώνας ξεκίνησε το 1995 από τον νομικό και πρώην ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Ιωάννη Σταμούλη, ο οποίος κατέθεσε αγωγή με την οποία οι κάτοικοι ζητούσαν αποζημιώσεις ύψους 60 εκατ. ευρώ για ηθική ικανοποίηση για τις θηριωδίες των ναζί στο Δίστομο.


Το 1997 το Πρωτοδικείο Λιβαδειάς δικαίωσε τους κατοίκους του Διστόμου επιδικάζοντας αποζημίωση. Το 2000 το γερμανικό Δημόσιο άσκησε αναίρεση ενώπιον του Αρείου Πάγου υποστηρίζοντας ότι δεν είναι δυνατόν να δικάζεται σε ξένη χώρα για τα εγκλήματα που διέπραξε στο παρελθόν. Η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου απέρριψε την αίτηση αναιρέσεως. Η Γερμανία πάντως αρνήθηκε να καταβάλει τα ποσά της αποζημίωσης και τότε ο Ιωάννης Σταμούλης προχώρησε σε αναγκαστική εκτέλεση κατά των περιουσιακών στοιχείων του γερμανικού Δημοσίου στην Ελλάδα. 


Το 2002 το γερμανικό Δημόσιο άσκησε ανακοπή που έγινε δεκτή από το ελληνικό δικαστήριο και ως εκ τούτου οι Διστομίτες δεν μπορούσαν να εισπράξουν τα χρήματά τους. Το 2004 υποστηρίχθηκε ότι δυνάμει οδηγίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η αμετάκλητη απόφαση του δικαστηρίου της Λιβαδειάς μπορούσε να κηρυχθεί εκτελεστή σε άλλο κράτος - μέλος. Ο Ι. Σταμούλης επέλεξε να κινήσει αυτή τη διαδικασία στην Ιταλία όπου το 2008 κηρύχθηκε εκτελεστή η απόφαση της Λιβαδειάς. Η Γερμανία προσέφυγε τότε στη Χάγη θέτοντας το ερώτημα κατά πόσο η Ιταλία έπραξε νόμιμα αναγνωρίζοντας στους κατοίκους του Διστόμου το δικαίωμα να αποζημιωθούν από τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας στην Ιταλία.