Επιστήμονες του πανεπιστημίου Χάρβαρντ των ΗΠΑ κατάφεραν όχι απλώς να επιβραδύνουν τη γήρανση σε ποντίκια, αλλά να την αντιστρέψουν, ένα επίτευγμα που κατέστη εφικτό για πρώτη φορά και αποτελεί ένα ακόμα βήμα στο δύσκολο δρόμο για την καταπολέμηση της φθοράς των κυττάρων με το πέρασμα του χρόνου. Στο τέρμα του ανηφορικού δρόμου βρίσκεται ο πολυπόθητος στόχος: περισσότερα χρόνια ζωής με υγεία μέχρι τα βαθιά γεράματα. Για τους πιο ευφάνταστους, υπάρχει πάντα του όραμα του Μπένζαμιν Μπάτον, όπως στην ομώνυμη ταινία με τον Μπραντ Πιτ, που όσο γερνούσε, γινόταν ολοένα πιο νέος.
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του κορυφαίου στον κόσμο πανεπιστημίου, υπό τον γενετιστή Ρόναλντ ντε Πίνιο, που παρουσίασαν την εργασία τους στο περιοδικό ?Nature?, σύμφωνα με τις βρετανικές «Γκάρντιαν» και «Ντέιλι Μέιλ», κατάφεραν να μετατρέψουν αδύναμα ζώα σε υγιή, αναγεννώντας τα όργανα του σώματός τους με μια πειραματική διαδικασία, η οποία μια μέρα μπορεί να εφαρμοστεί και στην αναζωογόνηση των ανθρωπίνων οργάνων, αντιστρέφοντας ή έστω καθυστερώντας τη -μέχρι σήμερα ανεπίστρεπτη- διαδικασία γήρανσης.
Τυχόν ανακάλυψη ενός «ελιξίριου» κατά της γήρανσης θα είχε καταλυτικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και στο κόστος της, καθώς θα βελτιωνόταν η ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων και θα μειώνονταν τα περιστατικά άνοιας, εγκεφαλικών, καρδιοπάθειας κ.α.
«Αυτό που είδαμε σε αυτά τα ζώα δεν ήταν η επιβράδυνση ή η σταθεροποίηση της διαδικασίας γήρανσης. Είδαμε μια δραματική αντιστροφή της και αυτό ήταν απρόσμενο», δήλωσε ο Ντε Πίνιο. «Αυτή η ανακάλυψη θα μπορούσε να οδηγήσει σε στρατηγικές που θα βελτιώνουν τη δυνατότητα αναγέννησης των οργάνων, καθώς οι άνθρωποι γερνάνε, κι έτσι να αυξηθεί η ποιότητα της ζωής τους. Κατά πόσο θα μπορούσε να αυξηθεί και η διάρκεια ζωής, είναι ένα ερώτημα που ακόμα δεν είμαστε σε θέση να απαντήσουμε», πρόσθεσε.
Η γήρανση είναι μια διαδικασία που προκαλείται από πολλούς παράγοντες και δεν έχει ακόμα γίνει πλήρως κατανοητή από τους επιστήμονες. Ανάμεσα στις αιτίες της είναι η δράση των ελεύθερων ριζών που βλάπτουν τα κύτταρα, το κάπνισμα, η υπεριώδης ακτινοβολία, άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες κ.α.
Οι ερευνητές του Χάρβαρντ εστίασαν την προσοχή τους στη σμίκρυνση του μήκους των τελομερών. Τα περισσότερα κύτταρα του σώματος περιέχουν 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων, όπου υπάρχει το γενετικό υλικό (DNA). Στην άκρη κάθε χρωμοσώματος υπάρχει ένα τελομερές, που αποτελείται από επαναλαμβανόμενα τμήματα DNA. Συνιστά ένα είδος βιολογικού ρολογιού που προστατεύει τα χρωμοσώματα και παράλληλα κονταίνει λίγο κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται, ώσπου τελικά το κύτταρο παύει να λειτουργεί, «γερνάει» και πεθαίνει.
Οι επιστήμονες πειραματίστηκαν με γενετικά τροποποιημένα ποντίκια, από τα οποία είχε αφαιρεθεί η τελομεράση, ένα ένζυμο που ανακαλύφθηκε στη δεκαετία του ’80 και εμποδίζει τα τελομερή να μικρύνουν ανεξέλεγκτα. Χωρίς το ένζυμο, τα ποντίκια γέρασαν πρόωρα και υπέφεραν από διάφορα προβλήματα (μείωση ικανότητας οσμής, μικρότερος εγκέφαλος, αδυναμία γονιμότητας, γαστρεντερικές βλάβες κ.α.).
Όταν όμως οι ερευνητές ενεργοποίησαν ξανά το ένζυμο με τη βοήθεια της χημικής ουσίας 4-OHT, μετά από ένα μήνα περίπου οι κατεστραμμένοι ιστοί όχι μόνο αποκατέστησαν την ομαλή λειτουργία τους, αλλά και αναζωογονήθηκαν αντιστρέφοντας την μέχρι τότε πορεία γήρανσης (μεταξύ άλλων, δημιούργησαν νέους νευρώνες στον εγκέφαλό τους και απέκτησαν ξανά γονιμότητα). Σύμφωνα με τον Ντε Πίνιο, «σε ανθρώπινους όρους, είναι σαν να έχεις ένα 40χρονο που δείχνει πια 80χρονος και καταφέρνεις να αντιστρέψεις τη διαδικασία, ώστε να γίνεται ξανά 50χρονος. Φαίνεται πως υπάρχει ένα σημείο επιστροφής για τα γηράσκοντα όργανα, το οποίο δεν είχαμε ως τώρα εκτιμήσει σωστά»,
Όμως η επανάληψη ενός ανάλογου επιτεύγματος στους ανθρώπους θα είναι σαφώς πιο δύσκολη. Τα ποντίκια παράγουν τελομεράση σε όλη τη ζωή τους, ενώ στους ανθρώπους το ένζυμο σταματά να παράγεται στους ενηλίκους, κάτι που οι επιστήμονες θεωρούν εξελικτικό «συμβιβασμό», προκειμένου να περιορίζεται ο κίνδυνος καρκίνου από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων. Η τεχνητή αύξηση των επιπέδων της τελομεράσης στους ανθρώπους μπορεί να επιβραδύνει τη γήρανση, αλλά αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Ο Ντε Πίνιο πιστεύει όμως ότι μια θεραπεία με εισαγωγή τελομεράσης μέσω χαπιού στον ανθρώπινο οργανισμό μπορεί να είναι ασφαλής, αν γίνεται περιοδικά και μόνο σε νέους, οι οποίοι δεν έχουν ακόμα καρκινικά κύτταρα κρυμμένα κάπου μέσα στα σώμα τους. Όπως είπε, κανένα ποντίκι δεν ανέπτυξε καρκίνο μετά την θεραπεία. Οι ερευνητές ήδη μελετούν κατά πόσο η μέθοδός τους μπορεί να επεκτείνει τη διάρκεια ζωής των πειραματόζωων, πέρα από το να επιτρέπει να ζήσουν υγιείς ζωές μέχρι τα βαθιά γεράματα.
Ο δρ Στίβεν Αρτάντι, ειδικός στα τελομερή στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ των ΗΠΑ, χαιρέτισε την ανακάλυψη, αλλά προειδοποίησε ότι οποιοδήποτε αντι-γηραντικό φάρμακο για τους ανθρώπους απέχει τουλάχιστον μια δεκαετία. Άλλοι ερευνητές όμως εμφανίστηκαν ακόμα πιο επιφυλακτικοί, λόγω των κινδύνων εμφάνισης καρκίνου και του γεγονότος ότι στους ανθρώπους η σταδιακή σμίκρυνση των τελομερών δεν είναι η μοναδική, ούτε ίσως καν η κυριότερη, αιτία γήρανσης.
Ο Ντε Πίνιο το παραδέχεται αυτό, αλλά επιμένει ότι αξίζει τον κόπο να δοκιμαστεί η αντι-γηραντική θεραπεία με τελομεράση, σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες που πιθανώς στο μέλλον θα έχουν ανακαλυφθεί και οι οποίες θα στοχεύουν σε άλλες βιοχημικές διαδικασίες της γήρανσης, πέρα από τα τελομερή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου